Giáo hoàng Piô XII được cho biết về vụ giết hại hàng ngàn người Do Thái ở trại tử thần Belzec
Giáo hoàng Piô XII được cho biết về vụ giết hàng ngàn người Do Thái tại trại hủy diệt Belzec ở Ba Lan do Đức Quốc xã chiếm đóng, theo một bức thư được nhật báo Ý Corriere della Sera công bố vào thứ Bảy. Tòa Thánh Vatican đã lâu nay khẳng định rằng họ không hề hay biết về quy mô thực sự của vụ Holocaust.
Đề gửi tới thư ký của Piô, bức thư được viết bởi linh mục Dòng Tên Đức Lothar Koenig vào tháng 12/1942 và gần đây được một nhà lưu trữ Vatican phát hiện.
Trong bức thư, linh mục được cho là đề cập đến một phòng hơi ngạt do SS điều hành tại trại tử thần Belzec ở Ba Lan, đồng thời cũng đề cập đến trại hủy diệt Auschwitz.
Koenig được cho là mô tả cách mà “lên tới 6.000 người chết mỗi ngày, đặc biệt là người Ba Lan và người Do Thái” trong “lò thiêu” ở Belzec.
Không rõ Giáo hoàng có đọc thư của Koenig hay không. Tuy nhiên, vào cùng tháng 12/1942, Đức Giáo hoàng bắt đầu nhận được thư từ các sứ giả Anh và Ba Lan thông báo rằng tới thời điểm đó, chế độ Đức Quốc xã đã giết hại tới 1 triệu người Do Thái ở Ba Lan.
Trong một bài phát biểu đưa ra hai tuần sau khi nhận được thư của Koenig, giáo hoàng lên án việc giết hại “hàng trăm ngàn” người “vô tội” vì “quốc tịch hay chủng tộc” của họ. Trong bài phát biểu đó, ông đã không nêu tên thủ phạm hay nạn nhân của những vụ giết người này.
Những người chỉ trích Piô đã lâu tranh luận rằng Giáo hoàng đã không làm đủ để nêu bật vụ Holocaust, và rằng ông quá thận trọng trong các tuyên bố về vấn đề này. Những người ủng hộ ông nói rằng ông bị ràng buộc bởi tính trung lập của Tòa Thánh và đã làm việc thông qua các kênh ngoại giao để cứu tới 800.000 người Do Thái.
Ngoài ra, Koenig được cho là đã cầu xin thư ký của Piô không công khai nội dung thư của mình, vì sợ rằng chính quyền Đức Quốc xã sẽ giết ông và các nguồn tin kháng chiến của ông.
Sau chiến tranh, Piô được Chủ tịch Hội đồng Do Thái Thế giới Tiến sĩ Leon Kubowitzky trao một khoản tiền “để ghi nhận công việc của Tòa Thánh trong việc cứu người Do Thái thoát khỏi sự bức hại của phát xít và Đức Quốc xã.” Ông cũng được tôn vinh bởi Thủ tướng Israel Golda Meir và Moshe Sharett, và Tổng trưởng Do Thái Yitzhak HaLevi Herzog.
Thư của Koenig, cùng với thêm thư từ nhiệm kỳ giáo hoàng của ông, sẽ được thảo luận tại Đại học Giáo hoàng Gregorian ở Rome vào tháng tới. Đại diện từ Viện Nghiên cứu Holocaust Yad Vashem của Israel, Đài tưởng niệm Holocaust Hoa Kỳ, và các đại sứ quán Israel và Mỹ sẽ tham dự hội nghị, theo thông tin của Associated Press đưa tin vào thứ Bảy.