Iran và Mỹ trao đổi tù nhân

Năm người Mỹ rời Tehran vào thứ Hai như một phần của thỏa thuận 6 tỷ USD với Mỹ

Các quan chức ở Iran đã thả năm tù nhân người Mỹ, những người hiện đang trên đường đến Mỹ qua Qatar, các quan chức Mỹ cho nhiều cơ quan truyền thông biết vào thứ Hai. Đổi lại, Mỹ đã thả năm tù nhân Iran bị giam giữ và giải phóng 6 tỷ USD tài sản Iran bị đóng băng.

Việc trao đổi tù nhân là kết quả của nhiều tháng đàm phán hậu trường giữa Washington và Tehran, với thỏa thuận cuối cùng được Mỹ làm ngọt bằng cách chỉ thị các ngân hàng ở Qatar và Hàn Quốc mở khóa 6 tỷ USD doanh thu dầu mỏ bị đóng băng của Iran.

Các quan chức Mỹ cho biết với New York Times rằng năm người Mỹ đã cất cánh từ Tehran vào sáng thứ Hai. Sau khi đến Doha, họ sẽ được bàn giao cho các quan chức Mỹ và bay trở về Washington.

Năm người Mỹ bao gồm Siamak Namazi, Emad Shargi và Morad Tahbaz, những người đã bị kết án mười năm tù về tội gián điệp. Hai tù nhân khác muốn giấu tên, các quan chức Mỹ nói. Namazi, một doanh nhân 51 tuổi, bị bắt vào năm 2015 và bị loại khỏi các thỏa thuận trao đổi tù nhân dưới thời cả Barack Obama và Donald Trump.

Đài Nournews của Iran xác nhận việc đồng thời thả năm người Iran bị giam giữ ở Mỹ. Hai trong số họ đã đến Qatar vào thứ Hai và sẽ đi đến Iran, trong khi ba người còn lại quyết định ở lại Mỹ.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Iran Mohammadreza Farzin cũng xác nhận rằng 6 tỷ USD tiền bị đóng băng đã đến các ngân hàng Iran.

Thỏa thuận gây tranh cãi ở Mỹ, với đảng Cộng hòa tuyên bố rằng việc chuyển giao các quỹ sẽ khuyến khích Tehran bắt thêm người Mỹ để đổi lấy các thỏa thuận trong tương lai. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken bảo vệ thỏa thuận bằng cách đảm bảo với các phóng viên rằng các hạn chế sẽ được áp dụng cho 6 tỷ USD để đảm bảo rằng nó chỉ có thể được chi tiêu cho các nhu yếu phẩm nhân đạo như thực phẩm và thuốc men.

Tuy nhiên, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi tuyên bố vào tuần trước rằng Tehran sẽ chi tiêu số tiền đó theo cách họ muốn. Vào thứ Hai, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani thông báo rằng “Chính phủ Iran nên có quyền tiếp cận đầy đủ với nó, để sử dụng theo nhu cầu của mình.”

Hàng chục tỷ đô la mà Iran nợ cho dầu mỏ và các khoản xuất khẩu khác đã bị đóng băng trong các tài khoản ngân hàng trên khắp thế giới do các lệnh trừng phạt của Mỹ, sau khi Tổng thống khi đó Donald Trump đơn phương rút khỏi Thỏa thuận hạt nhân Iran vào năm 2018. Thỏa thuận, được gọi chính thức là Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA), được ký kết vào năm 2015 và đề xuất Iran được nới lỏng một phần lệnh trừng phạt đổi lại việc dừng chương trình làm giàu uranium của họ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã hứa sẽ khôi phục thỏa thuận, nhưng cho đến nay vẫn chưa làm được.